Dzieci oraz młodzież przechodzą przez wiele procesów rozwojowych i są na tym etapie życia, w którym nauka stanowi ich codzienność. Każdego dnia mierzą się z wyzwaniami edukacyjnymi, a to oznacza, że wymagają równie dużo regenerującego wypoczynku. Aby “nauka nie poszła w las”, rodzice powinni zadbać o zdrowy sen dziecka oraz zapewnić mu odpowiednie warunki sprzyjające relaksowi. Jak stworzyć idealne środowisko, które pomoże uczniowi dobrze wypocząć i pozwoli mu obudzić się pełnym energii do działania? Oto kilka sprawdzonych porad!

Sprawdź także: Zdrowy sen dziecka - na co zwrócić uwagę?

Dowiedz się więcej: Jaką wybrać pościel i materac na zimę?

Przeczytaj również: Co robić rano, by mieć energię na cały dzień?

Idealne środowisko snu dla ucznia - przede wszystkim materac!

Podstawą odpowiednich warunków snu dla ucznia jest wygodny materac. To fundament zdrowego wypoczynku, bez którego w zasadzie trudno się obejść. Tak jak dorośli wymagają właściwego podparcia w czasie wypoczynku, tak i dzieci potrzebują podłoża, które będzie cechować się komfortem i optymalnym poziomem twardości. Materac dziecięcy powinien wspierać rozwijające się młode ciało i stabilizować kręgosłup oraz stawy. Warto wiedzieć, że zbyt miękki model może prowadzić do zapadania się sylwetki i nienaturalnej pozycji kręgosłupa, co w dłuższej perspektywie nierzadko skutkuje wadami postawy i dolegliwościami bólowymi. Wiele nieprawidłowości w naszej posturze pojawia się już we wczesnym dzieciństwie, dlatego odpowiedni materac nie może być obojętny dla rodziców. Jego twardość powinna być dopasowana do wagi i potrzeb dziecka - zakłada się jednak, że najlepszym wyborem są modele średnio twarde, które stanowią kompromis między komfortem a kompleksowym wsparciem ciała. Warto rozważyć zakup materaca piankowego lub hybrydowego z pianką termoelastyczną dostosowującą się do indywidualnych kształtów sylwetki użytkownika. Oprócz tego należy rozważyć podłoże o odpowiednio dużej powierzchni - w fazie intensywnego wzrostu bardzo istotne są wymiary materaca, aby dziecko, bez względu na upływ czasu, mogło swobodnie poruszać się w łóżku. Przyjmuje się, że materac powinien być 20 cm dłuższy niż wzrost osoby, która będzie na nim wypoczywała. Dobrze dobrany produkt zagwarantuje wygodę, a jednocześnie ustabilizuje sylwetkę, zapobiegając porannym dolegliwościom bólowym i nieprawidłowościom w procesach rozwojowych dziecka. Materac dla nastolatka powinien charakteryzować się dokładnie tymi samymi właściwościami. Komfortowy wypoczynek umożliwia lepszą regenerację i tym samym sprawia, że nauka jest efektywniejsza[1].

Poduszka, kołdra oraz pościel dla wygody wypoczynku

Idealne środowisko snu dziecka nie istnieje także bez pozostałych akcesoriów sypialnianych: poduszki, kołdry oraz pościeli. Odpowiednio dobrana poduszka jest odpowiedzialna za wsparcie głowy oraz odcinka szyjnego kręgosłupa. Pomaga zachować jego naturalną krzywiznę, minimalizując ryzyko sztywności kraku po przebudzeniu. Dla uczniów, którzy często zmieniają pozycje w trakcie snu, idealne będą poduszki o średniej twardości, np. z pianki memory foam. Tego typu produkt doskonale dopasowuje się do krzywizny głowy, gwarantując satysfakcjonujący komfort. Poza tym warto zwrócić uwagę na właściwości hipoalergiczne, które zapobiegają rozwojowi roztoczy i drobnoustrojów. Środowisko snu dziecka powinno być czyste i świeże, aby nie narażać je na dokuczliwe objawy alergiczne, takie jak katar czy podrażnienie oczu. 

Kołdra powinna być dopasowana do pory roku, aby zapewnić dziecku optymalną temperaturę snu. Latem musi być ona lżejsza, dzięki czemu unikniemy przegrzania organizmu i nadmiernej potliwości ciała. Kołdra zimowa może być grubsza, lecz warto, aby była wykonana z oddychających materiałów, takich jak puch - reguluje on temperaturę otoczenia sypialnianego i zapewnia uczucie przytulności. Należy być jednak ostrożnym, jeśli dziecko zmaga się z alergią. Puch może potęgować reakcje alergiczne - lepszym wyborem będą wówczas włókna syntetyczne.

Pościel to z kolei gwarancja higieniczności środowiska wypoczynkowego. Najlepszym wyborem będzie bawełna, która jest miękka, przewiewna i łatwa w utrzymaniu w czystości. Pościel chroni poduszkę, kołdrę oraz materac przed większym zabrudzeniem i w odróżnieniu od tych akcesoriów sypialnianych można ją wyprać w pralce, stale dbając o higienę swojego snu. Podobnie jak kołdra powinna być jednak przewiewna i potrafić skutecznie odprowadzać wilgoć. Dobra cyrkulacja otoczenia wypoczynkowego przekłada się na eliminowanie ewentualnych zanieczyszczeń i brak możliwości rozwoju pleśni oraz grzybów w wypełnieniu kołdry, poduszki czy materaca. Pościel to kluczowy element sypialni dziecięcej. Uczeń, który pozostaje zdrowy, jest w stanie wydajniej się uczyć i osiąga lepsze wyniki edukacyjne.

Minimalizacja hałasu i światła oraz optymalna temperatura

Jako rodzice chcemy jak najlepiej dla swoich dzieci, lecz zostawianie włączonego światła na czas wypoczynku wcale nie wpływa dobrze na jakość snu. Dziecko powinno przywyknąć do ciemności, a wyłączenie lampki zmniejszy ryzyko przebudzenia w nocy. Światło zaburza produkcję melatoniny, która jest odpowiedzialna za głębokość wypoczynku. Warto też zadbać o zasłony okienne - we współczesnych czasach najlepszym wyborem są rolety zewnętrzne, które całkowicie zaciemniają pomieszczenie, nawet w środku dnia. Powinniśmy również zadbać o wyciszenie sypialni dziecięcej. Aby stworzyć ciche środowisko, należy rozważyć zastosowanie grubych tekstyliów, takich jak zasłony czy dywany a przede wszystkim pamiętać o zamykaniu drzwi. Jeśli dziecko posiada obawy co do tego, że ma pozostać same w ciemnych warunkach, zapewnij je, iż znajdujesz się tuż za ścianą. Sypialnia dziecięca powinna być dopasowana do preferencji dziecka, aby mogło się ono czuć komfortowo podczas zasypiania. Za optymalną temperaturę będą z kolei odpowiadać odpowiednie akcesoria sypialniane, ale równie istotne będzie wietrzenie sypialni i zaciąganie zewnętrznych zasłon w czasie upalnych dni. W sypialni powinna panować temperatura o wysokości 18-20 stopni Celsjusza. Zbyt wysoka może prowadzić do dyskomfortu i przegrzania, a zbyt niska naraża dziecko na przeziębienie i obniża jego odporność. 

Ograniczenie technologii przed snem

Jeśli dziecko zakończyło już na dany dzień naukę, najczęściej sięga po telefon lub gra na komputerze, aby się odprężyć. Urządzenia elektroniczne mają jednak zły wpływ na jakość wypoczynku, dlatego warto je ograniczyć w porze wieczorowej. Zamiast gier należy zachęcić dzieci do innych aktywności i tworzenia relaksującej rutyny przed snem. Czytanie książek, ciepła kąpiel czy lekkie ćwiczenia fizyczne pozwalają się odprężyć i lepiej przygotować na czas wypoczynku. Smartfony, telewizory i komputery emitują szkodliwe światło niebieskie, które zaburza produkcję melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za regulację cyklu snu. Gdy korzystamy z urządzeń elektronicznych tuż przed wypoczynkiem, możemy mieć trudności z zasypianiem, a to prowadzi do znacznie odczuwalnego zmęczenia następnego dnia.[2] Korzystanie z technologii sprawia, że umysł pozostaje pobudzony i czujny - nie jest więc w stanie z minuty na minutę zakończyć pracę i przygotować się do snu. Ograniczenie tego typu aktywności to krok w stronę zdrowia, większej energii oraz poprawy wyników w nauce. Świadome podejście do korzystania z technologii sprzyja lepszemu samopoczuciu i jakości snu, co jest nieocenione dla rozwoju ucznia.

Ile powinno spać dziecko?

Na nic nie zdają się stworzone przez nas idealne warunki snu, jeśli dziecko nie wypoczywa przez odpowiednią ilość godzin. Krótki, głęboki wypoczynek naturalnie nie pozwoli tak dobrze się zregenerować jak wielogodzinny, całonocny sen. Młody człowiek powinien spać nawet do 10 h dziennie, aby komórki w jego organizmie mogły się w pełni odbudować. Zasada ta dotyczy przede wszystkim dzieci do 12 roku życia. Młodzież powinna wypoczywać tak długo, jak osoby dorosłe, czyli około 8 h. Niestety we współczesnych czasach coraz częściej można zauważać braki w śnie ze względu na napięty harmonogram nastolatka i jego obecność w mediach społecznościowych. Wiele młodych osób przejawia tendencję do dużej aktywności w ciągu nocy - to czas, w którym czują się najbardziej produktywni. Zbyt krótki sen może jednak przyczyniać się do problemów z koncentracją i trudności w radzeniu sobie ze stresem. Tym samym nierzadko ma swoje negatywne skutki w nauce. Braków tych nie da się zrekompensować w dni wolne i w weekendy. Każdego dnia długość naszego snu powinna być na tyle odpowiednia, aby mieć siły do wykonywania wszystkich rutynowych zadań. Stałe pory kładzenia się spać mogą pomóc utrzymać regularny rytm wypoczynku i lepiej zadbać o swoje zdrowie.

Dlaczego sen ucznia jest tak istotny?

Sen ucznia jest niezwykle ważny, ponieważ bezpośrednio wpływa na jego rozwój fizyczny i psychiczny. W trakcie wypoczynku dzieci nie tylko rosną, ale także zapamiętują to, czego zdążyły się nauczyć w ciągu dnia. Przetwarzają informacje, emocje oraz przechodzą przez procesy regeneracyjne mięśni i tkanek. Warto być świadomym, że brak odpowiedniej ilości snu może prowadzić do trudności z koncentracją, zmniejszenia zdolności logicznego myślenia oraz problemów z zapamiętywaniem szkolnego materiału. Dlatego mówi się, iż w dniu ważnych egzaminów i sprawdzianów najistotniejsze jest to, aby dobrze się wyspać. Sen pomaga także regulować emocje. Jest naturalnym lekarstwem na stres, drażliwość i wahania nastroju. Dziecko gwarantujące sobie głęboki i długi wypoczynek, pozostaje spokojne przed sprawdzianem, a jego nauka jest efektywniejsza i niezakłócona przez problemy natury psychicznej.

Dzieci i młodzież na etapie edukacji wymagają odpowiednich warunków sypialnianych, aby móc cieszyć się prawdziwie komfortowym wypoczynkiem. Zdrowy sen jest ważny dla ich rozwoju oraz wspiera efektywną naukę. Wprowadzenie powyższych zasad w życie ucznia może znacząco poprawić jego codzienny wypoczynek, co przełoży się także na lepsze wyniki w szkole oraz ogólne samopoczucie. Inwestycja w wysokiej jakości akcesoria sypialniane przynosi liczne korzyści na dalsze lata życia dziecka.


[1] Emilia Klimek, Sposoby szybkiej nauki, https://www.stypendia-pomostowe.pl/wp-content/uploads/2019/05/Naukowy-Start_2018.pdf#page=46, dostęp dnia 19.08.2024 r. 

[2] Anna Mikler-Chwastek, Wpływ technologii informacyjno-komunikacyjnych na rozwój fizyczny i motoryczny małego dziecka, https://www.aps.edu.pl/media/2393964/dziecko_media_rozwoj_e-book.pdf#page=18, dostęp dnia 19.08.2024 r.